Türkiye‘nin Kahire Büyükelçisi Salih Memnun Şen’in eşi Ayşen Balçık Şen tarafından 8 Mart Dünya Bayanlar Günü hasebiyle Mısırlı bayan Türkolog ve gazetecilere iftar verildi.
Büyükelçilik rezidansında düzenlenen iftar programında, Türk tarihinde iz bırakmış Zeynep Kamil Hanım, Prenses Kadriye Hüseyin, Emine Fuat Tugay, Şule Yüksel Şenler, Cahide Sonku, Sabiha Gökçen, Halide Edip Adıvar, Alev Alatlı ve Fatma Aliye Topuz tanıtılırken, iftarda Türk mutfağından yemekler yer aldı.
Etkinlikte konuşan Şen, mübarek ramazan ayında 8 Mart Dünya Bayanlar Günü vesilesiyle bayanlarla bir ortaya gelmekten duyduğu memnuniyeti tabir ederek, Türk tarihinde iz bırakan 9 kıymetli bayanı hürmet ve rahmetle andı.
Etkinlikte tanıtılan tarihe iz bırakan Türk bayanları şöyle:
Zeynep Kamil Hanım
Zeynep Kamil Hanım (1828-1884) Mısır Valisi ve çağdaş Mısır’ın kurucusu Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın kızıdır.
Hayır severliğiyle tanınan Zeynep Kamil Hanım’ın İstanbul’da 1862’de Zeynep Kamil Hastanesi kurdu. Hastane bugün Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ismiyle faaliyet gösteriyor.
Yusuf Kamil Paşa, Mehmet Ali Paşa’nın Meclis Katibi iken Zeynep Hanım’la Kahire’de evlendi. Zorla boşandıktan sonra İstanbul’da Padişah’ın himayesiyle Yusuf Kamil Paşa ile tekrar evlendi.
Yusuf Kamil Paşa ileride Osmanlı Sadrazamı oldu. Zeynep Kamil Hanım, vefatının akabinde eşiyle birlikte İstanbul’da tıpkı hastanenin bahçesine tek türbe içine defnedildi.
-Prenses Kadriye Hüseyin
Prenses Kadriye Hüseyin (1888-1955), Mısır Sultanı Hüseyin Kamil’in kızıdır ve Osmanlı-Türk edebiyatının Mısır’daki temsilcilerindendi.
Tanzimat periyodunun “aydın kadınları” ortasında yer alan Prenses Kadriye Hüseyin, gazeteci kimliği ve mücadeleci ruhuyla dikkat çekti.
Hüseyin’in, Türkçe olarak kaleme aldığı birçok eser bulunmaktadır. Bu yapıtlardan biri de “Büyük İslam Kadınları”dır.
Mustafa Kemal Atatürk’ün önderlik ettiği Türk Ulusal Hareketini destekleyen Hüseyin, “Mukaddes Ankara’dan Mektuplar” kitabını yazdı.
Kadın hakları konusunda hem Türkiye‘de hem de Mısır’da değerli çalışmalar yaptı.
-Emine Fuat Tugay
Uluslararası üne sahip bir ressam ve muharrir olan Emine Fuat Tugay (1890-1975), Osmanlı-Türk/Mısır kökenli bir büyük ailenin ferdi olarak dünyaya geldi.
Tugay’ın hayatının en değerli yapıtı, Türk-Mısır ortak tarihine ışık tutan “Üç Asır-Mısır ve Türkiye‘de Bir Ailenin Tarihi” isimli kitap oldu.
Emine Fuat Tugay’ın eşi Hulusi Fuat Tugay, 1950’lerde Türkiye‘nin Kahire Büyükelçisi olarak misyon yaptı.
Tugay, Mısır Valisi Hıdiv İsmail Paşa ve Osmanlı Sadrazamı Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın da torunudur.
Şule Yüksel Şenler
Türk müellif ve gazeteci Şule Yüksel Şenler (29 Mayıs 1938-28 Ağustos 2019), hayatı boyunca Türk toplumunda muhafazakar bayanların statüsünü güçlendirmek için çalıştı.
1960’ların sonlarına gerçek bayanların kamusal alana iştirakinde önde gelen bir rol model haline gelen Şenler, en çok satan romanı “Huzur Sokağı”, Türkiye‘de “Birleşen Yollar” ismiyle sinemaya ve Huzur Sokağı ismiyle televizyon dizisine uyarlandı.
-Cahide Sonku
Türkiye‘nin birinci kadın film yönetmeni Cahide Sonku (1916-1981), 1930’lu yıllarda sinema mesleğine adım attı.
Kısa müddette Türkiye‘nin en parlak yıldızlarından biri olan Sonku, 1953 yılında yönettiği “Vatan ve Namık Kemal” sinemasıyla direktörlük alanında da öncülük etti.
Türk sinemasında bayanların önünü açan Sonku’nun tesiri, günümüzde hala sinema dalında hissediliyor.
-Sabiha Gökçen:
Sabiha Gökçen (1913-2001), dünyanın birinci bayan savaş pilotu olarak tarihe geçti.
Türkiye‘nin çağdaşlaşma sürecinin sembollerinden olan Gökçen, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk tarafından evlat edindi ve askeri havacılık eğitimi aldı.
Türk Hava Kuvvetleri’nde etkin vazife yaparak bayanların bu alanda da varlık gösterebileceğini kanıtlayan Gökçen’in ilham verici mirası, birçok bayanın havacılık alanında meslek yapmasına öncülük etti.
Gökçen’in ismi, İstanbul’un Anadolu yakasındaki ikinci havalimanına verilerek yaşatıldı.
-Halide Edib Adıvar
Yazar, aktivist, siyasetçi, öğretmen ve akademisyen Halide Edib Adıvar (1884-1964), “Onbaşı Halide” unvanıyla da tanınıyor.
Cumhuriyet devrinin en kıymetli gerçekçi roman muharrirlerinden olan Adıvar, yapıtlarında bayanın eğitimi ve toplumdaki yerini ele aldı, yazılarıyla bayan haklarını savundu.
Adıvar’ın romanlarının birçoğu sinemaya ve televizyona uyarlanarak, geniş kitleler tarafından ilgiyle okundu.
-Alev Alatlı
Yazar, ekonomist, sosyolog ve fikir insanı Alev Alatlı (1944-2023), edebiyat dünyasında derin izler bıraktı.
Romanları ve makaleleriyle toplum, tarih ve siyaset mevzularına farklı açılardan yaklaşarak klâsik anlatıları sorgulayan Alatlı, ekonomi ve ideoloji alanındaki güçlü altyapısı sayesinde kültürel farkındalığın artmasına kıymetli katkılar sundu.
Alatlı’nın aldığı mükafatlar ortasında, 1986 Türkiye Yazarlar Birliği Roman Mükafatı, 2006 Aleksandrovich Solzhenitsyn Edebiyat Mükafatı, 2012 Türkiye Yazarlar Birliği Onur Mükafatı ve 2014 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Mükafatı bulunuyor.
Alatlı’nın yapıtları, Türk edebiyatında ve niyet dünyasında tesirini sürdürüyor.
-Fatma Aliye Topuz
Türkiye’nin birinci bayan romancılarından ve öncü düşünürlerinden Fatma Aliye Topuz (1862-1936), bayan hakları ve eğitimi için çaba ederek, yapıtlarında toplumsal sıkıntıları ele aldı.
Topuz’un “Muhadarat” isimli yapıtı, Osmanlı’nın son periyodunda bayanların klâsik pozisyonunu sorgulayan kıymetli çalışmalar ortasında gösteriliyor.
Topuz’un fikirlerine ve mirasına duyulan hürmetin bir göstergesi olarak, 2009 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti’nin 50 liralık banknotlarında portresi yer aldı.