Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde çok sayıda kuş tipine mesken sahipliği yapan Arin Gölü‘nde yaşanan çekilmeyle yaklaşık 3000 yıl öncesine tarihlenen Urartular devrine ilişkin olduğu bedellendirilen 172 metre uzunluğunda iskele duvarı ile yapı kalıntıları ortaya çıktı.
Süphan Dağı eteklerinde 13 kilometrekarelik alana sahip Arin Gölü‘nde, sıcaklığın artması, kuraklık ve bilinçsiz ziraî sulama nedeniyle su düzeyi düşmeye devam ediyor.
Göçmen kuşların da konaklama alanı olan volkanik set gölünde, kıyı bölgelerinde yaşanan metrelerce çekilme sonucu, daha evvel su altında kalan ve Urartular periyodunda yapıldığı bedellendirilen iskele duvarı ve çeşitli yapıların kalıntıları görünür hale geldi.
Bitlis Eren Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Buğrul, beraberindeki akademisyenlerle iskele ve yapı kalıntılarını inceledi.
“VAN GÖLÜ ETRAFINDAKİ ÖTEKİ İSKELELERLE İLİŞKİSİ OLABİLİR”
Buğrul, AA muhabirine, Arin Gölü
“O köyde liman bulunmadığını tespit ettik. 1995’li yıllarda Van Gölü’nde su düzeyinin çok fazla yükselmesini dikkate aldığımızda, bu gölde suyun çekilmesiyle gün yüzüne çıkan iskelenin, Van Gölü etrafındaki öteki iskelelerle bir kontağının olabileceği fikrini oluşturuyor. Yaptığımız farklı çalışmalarda Van Gölü’nün değişik vakitlerde çekildiğini, Urartu devrine ilişkin iskelelerin bulunduğunu, yeniden Karakoyunlu ve Selçuklu periyotlarına ilişkin birtakım mezar taşlarının ortaya çıktığını da görebildik. Jeoloji ve arkeoloji kısmındaki akademisyenlerle yapılacak incelemelerle bu iskelenin neden yapıldığını açıklayabiliriz. Bu iskelenin, Van’da bulunan iskeleyle bir irtibatı varsa o vakit muhtemelen Urartu devrine ilişkin yapılarda kullanılan obsidyen materyalin buradan götürülmüş olabileceğini akla getiriyor.”
“SIRALARI ÇABUCAK HEMEN HİÇ BOZULMAMIŞ”
Bunun için obsidyenlerin kimyasal tahlili ve gölün düzeyinin yükselmeleriyle ilgili bilimsel çalışmaların yapılması gerektiğini belirten Buğrul, Arin Gölü ve Van Gölü ortasındaki aranın 1150 metre olduğunu hatırlattı.
Buğrul, bu kısa uzaklık göz önüne alındığında iki gölün Urartu devrinde birleşmiş olabileceği değerlendirmesinde bulunarak şunları kaydetti:
“İskelenin üretiminde istikameti (kalker kümesine ilişkin doğal bir taş) ve moloz taşlar kullanıldığını göz önünde bulundurduğumuzda bu yapının Urartu periyoduna ilişkin olabileceğini düşünüyoruz. Gün yüzüne çıkan yapılarda muhtemelen suyun içeriye akışını önlemek için uzun bir duvar ve suyun içinde farkı ölçülerde kalıntılar gördük. Bu yapılar hakkında bilgi edinmek için suya girip yerinde incelemek gerekir. Geniş bir yapıya sahip bu duvarın göl düzeyi yükseldiğinde içeriye su akışını önlemek için yapıldığını görüyoruz. Çöken duvar yüksek değil. Sıraları çabucak hemen hiç bozulmamış ve dalgalı bir form gösteriyor.
Duvar yüksek bir yapıya ilişkin olsaydı çöktüğünde taş yığılmaları olurdu. Bölgenin topoğrafyasından ötürü Urartu periyodunda karadan fazla gölde nakliyeciliğin ve ulaşımın faal sağlandığı, Erciş, Gevaş, Tatvan, Ahlat ve Adilcevaz ortasında göl üzerinden kıymetli bir ağın kurulduğunu görmekteyiz. Bu iskelenin de o devirde yapıldığını kıymetlendiriyoruz.”