Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Fransa merkezli yayın kuruluşu France 24 kanalına aktüel problemlere ait değerlendirmelerde bulundu.
Üst seviye ABD heyetinin Şam‘daki yeni idareyle bir ortaya gelmesinin kıymetine ait soruya Fidan, “Bence çok kıymetli. Amerikalı yetkililerden evvel kimi Avrupa ülkelerinin ve milletlerarası kuruluşların temsilcileri de Şam‘ı ziyaret ettiler. Şam‘daki yeni idareyle temas kurulmakta olduğunu görüyoruz. Bu, değerli bir gelişme.” cevabını verdi.
HTŞ, TÜRKİYE’NİN TERÖR LİSTESİNDEN NEDEN ÇIKARILMADI?
Bakan Fidan, ” Şam‘ı ziyaret etmeyi ve HTŞ başkanıyla görüşmeyi planlıyor musunuz?” sorusu üzerine, “Evet, planlıyorum. Şam‘daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum.” tabirlerini kullandı. Heyet Tahrir Şam‘ın (HTŞ) Türkiye‘nin terör listesinden neden çıkarılmadığına ait soruya da karşılık veren Fidan, “Bizim onları listeye almamız, BM listesiyle alakalı bir bahis. BM Güvenlik Kurulu kararlarına doğal ki uyuyoruz ancak artık türel boyut ile fiili boyutun birbiriyle çeliştiği farklı bir durum var.” dedi.
Fidan, HTŞ’nin son 10 yılda fiiliyatta rastgele bir terör faaliyeti içinde olduğunu görmediklerini belirterek, “Bu, yalnızca bizim değil Batılı istihbarat örgütlerinin de tespit ettiği bir konu.” değerlendirmesini yaptı.
“HTŞ, DEAŞ İLE GAYRETTE YARDIMCI OLDU”
Meselenin hassasiyeti nedeniyle o devirde bunu kamuoyuna açıklamadıklarını anlatan Fidan, “DEAŞ ve El-Kaide ile irtibatlı örgütler hakkında istihbarat toplama konusunda HTŞ, yıllardır bizimle işbirliği içinde oldu.” dedi. Fidan, öte yandan HTŞ’nin DEAŞ’ın eski elebaşı Ebubekir el-Bağdadi üzere gayeler konusunda da işbirliği yapıp yapmadığı sorusuna bu cins amaçlar konusunda da HTŞ’nin Türkiye ile işbirliği içinde olduğu karşılığını verdi.
“SURİYELİLERİ GERİ DÖNMEYE ELBETTE ZORLAYAMAYIZ”
Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönüp dönmeyeceklerinin sorulması üzerine Fidan, “Türkiye’deki ve öteki ülkelerdeki Suriyelilerin istekli olarak, ülkelerine inançlı bir halde geri dönebilecekleri bir ortam hazırlamaya çalışıyoruz. Kendilerini orada inançta hissedebilecekleri bir yer oluşturmak için çok çalışıyoruz fakat bu zorla yaptırılacak bir şey değildir. Onları geri dönmeye elbette zorlayamayız.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Fidan, “Ama önümüzdeki periyotta Suriye‘ye geri dönüşlerde elbette büyük bir artış yaşanabilir. Bu türlü düşünüyoruz.” sözlerini kullandı.
“SURİYE’DE YAŞANAN HADİSE, TÜRKİYE’NİN ELE GEÇİRMESİ OLARAK NİTELENEMEZ”
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Suriye‘deki iktidar değişikliğinde Türkiye’nin rolüne ait tezlerine yönelik soruya Fidan, “Seçilmiş Lider Trump’ın onu söylerken olumsuz bir niteleme kullanma niyetinin olmadığını düşünüyorum. Yaşananları övme maksadıyla o denli dediğini sanıyorum lakin Suriye‘de yaşanan hadise, Türkiye’nin ‘ele geçirmesi’ olarak nitelenemez. Bir ele geçirme kelam konusu ise bu, Suriye halkının idaresi ele geçirmesidir.” cevabını verdi.
İRAN VE RUSYA NEDEN TEK BİR KURŞUN BİLE ATMADAN SURİYE’DEN ÇEKİLDİ?
Fidan, “Pek çok insanın inanmakta zahmet çektiği şey, birkaç yıl evvel (Suriye’de devrik başkan Beşşar) Esed’i desteklemek için büyük yatırımlar yapan İran ve Rusya’nın aniden tek bir kurşun bile atmadan çekilmeleri. Bir mutabakat vardı, değil mi?” sorusu üzerine, “Ben bunu mutabakat diye nitelemem.” tabirini kullandı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yıllardır iktidarda olmanın da katkısıyla, “taktiksel yöneticiden düzgün bir stratejik düşünüre dönüştüğünü” görebileceklerini kaydeden Fidan, “Neyin kıymetli olduğunu, neyin daha az değerli olduğunu, neye yatırım yapılabileceğini, bir şeyin sürdürebilir olup olmadığını çok güzel biliyor. Hasebiyle Suriye konusunda sonuncu hesabı yaptığını, daha fazla devam etmemeye karar verdiğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Fidan, bunun Putin’in “Esed’i terk etmesi” olarak algılanıp algılanamayacağı sorusuna, “‘Terk etti’ denilebilir mi bilemiyorum. Pek o denli görünmüyor. Sonuçta Esad, şu anda Moskova’da.” karşılığını verdi. İran’ın Esed rejimine dayanağını neden kestiği istikametindeki soru üzerine Fidan, “Bence İran da bütün seçenekleri yine hesapladı ve çok gerçekçi bir yaklaşım sergiledi.” görüşünü paylaştı.
“RUS ÜSLERİNİN AKIBETİ SURİYE HALKININ BİLECEĞİ İŞ”
Bakan Fidan, Rus üslerinin Suriye’de kalmasından yana olup olmadıklarına ait soruya, “Bu, Suriye halkının bileceği bir iş. Suriye halkına bağlı bir husus. Bir mutabakata varırlarsa bu, onların kararıdır yani göreceğiz ancak şu an gördüğümüz kadarıyla Ruslar, birliklerini tekrar konuşlandırma sürecindeler. Bu sürecin sonunda bunların ne kadarı Suriye’deki üslerde kalmaya devam eder, bilemiyoruz.” karşılığını verdi.
“DEAŞ’LA GAYRET TABİRİ DAİMA MAZERET OLARAK KULLANILIYOR”
“ABD’nin Suriye’deki varlığının bilinenden iki kat fazla olduğunu biliyor muydunuz?” sorusu üzerine Fidan, sayılarının son haftalarda arttığını fark ettiklerini lisana getirdi. Fidan, ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını “DEAŞ’la mücadele” mazeretiyle artırdığına dikkati çekerek, “‘DEAŞ’la mücadele’ tabiri, daima bir mazeret olarak kullanılıyor. Kimi şeyleri gerçek tanımlamak lazım. ‘DEAŞ’la mücadele’ dedikleri hadise, aslında tek bir işten ibaret: O da, DEAŞ mahkumlarını hapishanede tutmak. Hepsi bu. Ne yazık ki Amerikalı dostlarımız ve kimi Avrupalı dostlarımız, teröristleri mahpusta tutmak için diğer bir terör örgütünü kullanıyor.” dedi.
Bunun gerçek bir karar olmadığını vurgulayan Fidan, DEAŞ mahkumlarının bulundukları yerde nasıl tutulacağı, PKK/YPG’nin tasfiyesi, Kürtlerin, Arapların ve Türkmenlerin temel hak ve güvenliklerinin nasıl sağlanacağı üzere hususlarda ABD ile anlayış birliğine varmaları gerektiğini söyledi.
YPG’YE YÖNELİK ASKERİ HAREKAT YAPILACAK MI?
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda PKK/YPG’ye yönelik askeri harekat yapıp yapmayacağı sorusu üzerine Fidan, “YPG, Türkiye’den, Irak’tan, Suriye’den, bir kısmı da Avrupa’dan gelmiş şahıslardan yapay olarak ortaya çıkarılmış organize bir terör örgütüdür. Bu yapay terör örgütünün derhal dağıtılması gerektiğini düşünüyorum. Şu anda Suriye’de yeni bir idare var. Bence bu işi onlar halletmeli. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği bunu zarurî kılıyor. Bunun yapılması gerekiyor.” biçiminde konuştu. Fidan, bu problemin Suriye’deki yeni idare tarafından ele alınmasının “tercih edecekleri yollardan biri” olduğunu belirterek, “Tercih edilen yol bu lakin bu olmaz ise o vakit biz elbette kendi ulusal güvenliğimizi korumak zorundayız.” dedi.
“Yani askeri müdahale ihtimal dahilinde mi?” sorusu üzerine Fidan, “Ne gerekiyorsa yapılır.” karşılığını verdi. PKK/YPG’nin Şam ile müzakere ederek tahlil bulmaları gerektiğini kaydeden Fidan, “Zira artık Şam’da yeni bir idare var. YPG/PKK’nın gerisinde artık Rusya, İran ve Esed rejimi yok.” değerlendirmesini yaptı.
“YPG/PKK BİZİM NE İSTEDİĞİMİZİ PEK GÜZEL BİLİYOR”
Fidan, Rusya, İran ve Esed’in, YPG’ye üzerine oturacağı bir yer sunduğunu, ABD ve kimi Avrupa ülkelerinin de o tabandaki YPG’ye dayanak çıktığını belirterek, “Ama artık o taban ortadan kalktı. Şam’da artık yeni bir gerçeklik var. Şam’daki yeni idare, umarım bu problemleri ele alacaktır.” tabirlerini kullandı. Bakan Fidan, “Öte yandan YPG/PKK bizim ne istediğimizi pek güzel biliyor. Biz, ülkemize yönelik rastgele bir tehdit görmek istemiyoruz. Mevcut tehditleri de potansiyel tehditleri de istemiyoruz.” diye konuştu.
“GAZZE’DE ATEŞKES KONUSUNDA TÜM İLGİLİ AKTÖRLER DAHA İYİMSER”
Gazze’de yakın vadede bir ateşkes ihtimalinin gerçekçi olup olmadığının sorulması üzerine Fidan, şunları kaydetti: “Bugünlerde konuştuğum tüm ilgili aktörler daha optimist, biz de daha iyimseriz fakat bu bir temenniye mi yoksa bir gerçekliğe mi dayanıyor, tam emin değilim. Artık İsrail’in ve Hamas’ın, her iki tarafın tahlile yakınlaşmakta oldukları bir dereceye kadar yanlışsız lakin buna ne kadar yakınlar? Ortadaki uçurumu sahiden kapatabilecek kadar yakınlar mı? Ateşkesi bu defa sağlayabilecekler mi? Yakında daima birlikte göreceğiz.”
Hamas’ın da buna yakınlaşıp yakınlaşmadığı sorusu üzerine Fidan, Hamas’ın da buna yakınlaştığını söyledi.
İSRAİL-İRAN ORTASINDA SAVAŞ ENDİŞESİ
“İsrail ile İran ortasında bir savaş çıkmasından tasa duyuyor musunuz?” sorusuna Bakan Fidan, “Çok.” cevabını verdi. Bunun nedeninin sorulması üzerine Fidan, her ne sebeple olursa olsun, bu türlü bir şeyin olabileceğini, bu türlü bir ihtimalin bulunduğunu lisana getirdi. Fidan, “Bildiğim tek şey, İranlıların bu türlü bir savaş istemediği. Büyük çatışma olsun istemiyorlar. Biliyorsunuz, İranlı dostlarımızla görüşüyoruz. O görüşmelerde onlardan direkt aldığım bilgiler bu istikamette.” diye konuştu.
