– NATO Genel Sekreteri Rutte: “Bosna Hersek’te zorluklarla elde edilmiş barışın riske atılmasına müsaade vermeyeceğiz”
SARAYBOSNA – NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu üyeleriyle yaptığı görüşmenin akabinde yaptığı açıklamada, “Bosna Hersek’te zorluklarla elde edilmiş barışın riske atılmasına müsaade vermeyeceğiz” dedi.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Bosna Hersek’e gerçekleştirdiği resmi ziyaret çerçevesinde başşehir Saraybosna’da Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu üyeleri ile bir ortaya geldi. Rutte, görüşmenin akabinde Bosnalı başkanlarla ortak basın toplantısı gerçekleştirdi. Rutte yaptığı konuşmada, “Dayton Barış Antlaşmasından 30 yıl sonra, NATO’nun bu bölgenin istikrarına ve Bosna Hersek’in güvenliğine sıkı sıkıya bağlı olduğunu söyleyebilirim. Bugün, biri hakikaten kıymetli ve ana bildiri olmak üzere üç mesajım var. Öncelikle, Bosna Hersek’e olan bağlılığımız sarsılmazdır. NATO, Bosna Hersek’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tam olarak desteklemektedir. Dayton Barış Antlaşması, bu ülkede barışın temelidir, ona hürmet gösterilmelidir. Yüksek Temsilcilik Ofisi’ni desteklediğimizi de tabir etmek istiyorum. Dayton ve anayasal nizam ve ulusal kurumları zayıflatan hiçbir hareket kabul edilemez” dedi.
“Sorumluluk almak, Bosnalı siyasalların elinde”
Ateşli telaffuz ve aksiyonların tehlikeli olduğunu vurgulayan Rutte, “Bunlar, Bosna Hersek’in istikrar ve güvenliğine direkt tehdit oluşturur. Ana mesajım ise şu, Bu noktada sorumluluk almak, Bosnalı siyasi önderlerin elindedir. Bu bilhassa siz üçünüze yönelik bir ileti. Bunun öteki bir yolu yok ve bunu sizin yapmanız gerekiyor. Toplantıda da söyledim ve benden orada söylediklerimi tekrar etmemi istediniz. İşte ana mesajım buydu. Bu ülke bakışlarını size çevirmiş durumda. Bu, bir ferdî liderlik sıkıntısı. Ülkenizin Devlet Başkanlığı makamı ile gurur duymasını sağlayın ve bu sorunu çözün. Bunu yapmak, sadece bu ülkeyi ileri taşımakla kalmayacak, birebir vakitte tüm bölgeyi ve Avrupa’yı da olumlu etkileyecektir” biçiminde konuştu.
“Artık 1992’de değiliz”
Güvenlik durumuna ait tasalar duyduğunu belirten Rutte, “Şunu netleştirelim. Artık 1992’de değiliz ve bir güvenlik boşluğunun oluşmasına müsaade vermeyeceğiz. Memleketler arası toplum burada ve takviyemizi güçlü bir formda sürdürmeye kararlıyız. Buna EUFOR ve NATO üzerinden sağlanan takviye de dahildir. EUFOR’un Bosna’da inançlı ve emniyetli bir ortamı koruma etmeye tam olarak hazır olduğunu biliyorum. Bugün, Butmir Kampı’nı ziyaret etmeyi de sabırsızlıkla bekliyorum. Bosna Hersek’te zorluklarla elde edilmiş barışın riske atılmasına müsaade vermeyeceğiz” diye konuştu.
“Bosna Hersek, NATO’nun sarsılmaz takviyesine güvenebilir”
NATO’nun Bosna Hersek’in Avrupa ve Avrupa-Atlantik rotasını desteklemeye devam edeceğini tabir eden Rutte, “Bunu memleketler arası ortaklarımızın takviyesiyle yapıyoruz ve buna Avrupa Birliği ve otoritesinin koruma edilmesi gereken Yüksek Temsilcilik Ofisi de dahildir” sözünü kullandı. Rutte, “Dayton Antlaşması’nda belirtildiği üzere, egemenliğiniz ve toprak bütünlüğünüz, tüm bölgenin güvenliği ve istikrarı açısından temel ögedir. Bu nedenle Bosna, NATO’nun sarsılmaz dayanağına güvenebilir” dedi.
Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Zeljka Cvijanovic ise konuşmasında Bosna Hersek’i karşı karşıya olduğu krizden Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt’in değil, Sırp Cumhuriyeti ve Bosna Hersek Federasyonu entiteleri olduğunu söyledi. Devlet Başkanlığı Kurulu üyelerinin Bosna Hersek’teki mevcut krizin nasıl çözüleceği konusunda farklı görüşlere sahip olduklarını söz eden Cvijanovic, Bosnalı Sırp önder Milorad Dodik’in aksiyonlarının ise sorunun kaynağı değil, ülkedeki asıl sorunun ortaya çıkardığı sonuçlar olduğunu savundu. Cvijanovic, ülkedeki krizin birileri çılgınca bir adım atmadığı sürece, siyasi bir krizden ibaret olduğunu söyledi.
Bosna Hersek’te EUFOR ve NATO mevcudiyetinin güçlendirilmesini desteklediklerini de tabir eden Cvijanovic, NATO ile iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.
“1995’ten bu yana en güç anlarla karşı karşıyayız”
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu Boşnak Üyesi Denis Becirovic ise NATO’nun Bosna Hersek’in bağımsızlığı, toprak bütünlüğü ve egemenliğine dayanak verdiğini söz etti. Becirovic, “1995’ten bu yana en sıkıntı anlarla karşı karşıya bulunuyoruz. Bosna Hersek’in anayasal sistemine yabanî bir atak gerçekleştirildiğine şahit olduk” formunda konuştu. Anayasal tertibe taarruzun memleketler arası toplum tarafından sert bir biçimde kınandığına dikkat çeken Becirovic, “ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İspanya, İtalya, Türkiye, AB, NATO ittifakı ve tüm dünya bunu sert bir formda kınadı. Zira birilerinin tehlikeli bir istikrarsızlık yoluna gittiklerini ve devletimizdeki Boşnak, Sırp ve Hırvat vatandaşların menfaatleri için bunun durdurulması gerektiğini gördüler” dedi. Becirovic, Bosna Hersek’teki istikrarsızlıktan istifade edecek tek tarafın Moskova olacağını söyledi.
Devlet Başkanlığı Kurulu Hırvat Üyesi Zeljko Komsic de vatandaşların kendilerinden haber beklediklerini ve nihayetinde sorumluluğun kendileri dahil, Bosna Hersekli önderlere ilişkin olduğunu söz etti.
Komsic ayrıyeten Bosna Hersek’in NATO standartlarına ahenk sağlamak için bütçeden savunmaya daha fazla hisse ayırması gerektiğine dikkat çekti.
Ne olmuştu
Bosna Hersek’te Sırpların ağır olarak yaşadığı Sırp Cumhuriyeti entitesinde mahallî parlamento, şubat ayı sonunda devlet seviyesindeki mahkeme, savcılık ve polis kurumlarının entite sonları içinde faaliyet göstermesini yasaklayan düzenlemeler kabul etmişti. Birçok siyasetçi tarafından “devlete darbe” olarak nitelendirilen düzenlemeler, devlet ve entite güçleri ortasında çatışma tasasına neden olmuştu. RS entitesinde yasalaştıktan sonra Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi tarafından askıya alınan tartışmalı düzenlemeler, RS Başkanı Milorad Dodik aleyhindeki yargı sürecine reaksiyon olarak kabul edilmişti. Sırp başkan Dodik, Yüksek Temsilcilik Ofisi’nin kararlarına hürmet göstermediği gerekçesiyle 26 Şubat tarihindeki birinci derece mahkeme kararıyla 1 yıl mahpus ve altı yıl Sırp Cumhuriyeti Başkanlığı misyonundan men cezası almıştı.